Page 11 - Annonce Dergi | İzmir Özel Saint-Joseph Fransız Lisesi

SON 20 YILIN bir grup nöronun, laboratuvar çalışanlarından

birinin yemek yemesini seyrederken ateşlendiğini
EN BÜYÜK (elektriksel tepki verdiğini) fark ettiler. İlgi çekici
olan hayvanın beyninde ateşlenen nöronların, yemek
yiyen kişinin beyninde elini yemeğe uzatmasını
sağlayan nöronlarla aynı grupta olmalarıydı. Önce
KEŞFİ: AYNA bu gözlemlerinin rastlantısal olduğunu düşündüler
ama bilim insanı öngörüleriyle durumu yinelemeye
karar verdiler.
NÖRONLAR Yılmadan gerçekleştirdikleri yüzlerce deneyin

sonucu hep aynıydı. Makak maymunu eliyle uzanıp
bir meyveyi tutma eylemi sırasında beyninin
Bir basket maçı izlediğinizi düşünün. Oyuncu maçın bir bölgesinde ateşlenen nöronlar, hayvan aynı
son saniyesinde öne geçmelerini sağlayacak üçlük hareketi yapan başka bir maymunu seyrederken de
atışı yapıyor ve top çemberde birkaç kez dönüp ateşleniyordu. Yani hiç hareket etmeden başka bir
sonra çemberden çıkıyor ve maç kaybediliyor. maymunun hareketini izleyen maymunun beynindeki
Oyuncunun yaşadığı hayal kırıklığını siz de aynı nöronlar sanki hareketi kendisi yapıyormuş
şekilde hissedersiniz. gibi çalışıyordu. Başka bir denemede makak
maymununun muz yerken ateşlenen nöronlarının,
Yürüyen merdivenlerden bir bebeğin düştüğünü maymunun muz yiyen araştırmacıyı izlerken de
gösteren bir video izlediğinizde ya da yanınızda aynı nöronlarının ateşlendiğini saptadılar. Sonuç
duran arkadaşınızın kafasına hızla çarpan topu gerçekten çok şaşırtıcıydı. Maymun hangi hareketi
gördüğünüzde size hissettireceği kaygı ve panik gözlemlerse kendi beyninde de o hareketi yaptıran
duygusunu düşünün. nöronlar ateşleniyordu.

Daha bilindik bir şey ise karşınızdaki kişi yediği bir Doksanlı yılların başında Giacomo Rizzolatti,
şeyden iğrendiğinde yüzünüz sanki siz iğrenmişsiniz Leonardo Fogassi, Luciano Fadiga ve Vittorio
gibi şekil alır hatta bazıları daha ileri gider ve mideleri Gallese adlı nörobilimcilerin bu keşifleriyle insan
bulanır. Karşınızda biri esnediğinde siz de bir süre zihninin başkalarının duygu, eylem ve niyetlerini
sonra esnersiniz. Acı çeken bir insan, bir hayvan nasıl anladığını bulmanın yolları açılmış oldu.
gördüğünüzde içiniz cız eder ve acı duyarsınız. Nörobilimciler hareketi gözleyen maymunda
ateşlenen bu hücre grubuna “ayna nöronlar” adını
Örnekleri çoğaltmak mümkün… Bütün bunları verdiler. Ayna nöronlar kendileri bir harekete neden
hissetmemizi sağlayan, empati duygumuzun yapı olmadan ama sanki hareketi yaptırıyormuş gibi
taşı olan şey ne? Bunun cevabı son 20 yılın en çalışan nöronlardı. Yani ayna nöronlar beynimizin
büyük keşiflerinden biri sayılan ayna nöronlarımız. simülasyon merkeziydi.
Empatiden sürü psikolojisine, ahlaki ikilemleri
çözmekten hatta otizme uzanan bir dizi soluksuz Bu buluş insan beyninin dış dünyadan gelen
araştırmayı başlatan devasa keşif… uyaranları nasıl algıladığını ve algıladıklarının
gerçek olduğuna nasıl karar verdiğini anlama yolunda
Peki nedir ayna nöronlar? yepyeni ve büyük bir adım atılmasını sağladı. Birbiri
1990’lı yılların başında İtalya’da Parma ardına yapılan araştırmalar ayna nöronların sadece
Üniversitesinde dört araştırmacı, maymunların hareketleri değil, gözlenen kişinin duygularının hatta
sinir sistemi ve beyin işlevleri üzerine araştırmalar ne düşünüp neye niyetlendiğinin anlaşılmasını da
yürüttükleri laboratuvarlarında çalışırken kendi sağladığını göstermeye başladı.
deyimleriyle bir rastlantı sonucu son yirmi yılın Ayna nöronların işlev gördüğü dört temel alan
en önemli keşiflerinden birini yaptılar. Beyin olduğu düşünülmektedir: Başkalarının eylemlerini,
faaliyetlerini inceledikleri bir maymunun beynindeki niyetlerini yansıtma, duygularını hissetme ve taklit

10